آنچه می آموزید:

استاندارد مدیریت پروژه (PMBOK) : (Project Management Body of Knowledge) مجموعه‌ای از واژگان، راهنما و دستورالعمل‌ها برای مدیریت پروژه است که مؤسسه مدیریت پروژه آن را تدوین و ارائه کرده است. این مجموعه دانشی به‌مرور زمان تکامل یافته و در حال حاضر به عنوان کتاب ” راهنما برای دانش مدیریت پروژه ” شناخته و مورد استفاده قرار می گیرد. PMBOK همچنین با مفهوم مدیریت به معنای کلی آن نیز همپوشانی دارد زیرا هر دو شامل طرح‌ریزی، سازمان‌دهی، نیروی انسانی، اجرا و کنترل عملیات سازمانی است.

تاریخچه

اولین نسخه‌های PMBOK را مؤسسه استانداردهای ملی آمریکا و همین‌طور مؤسسه مهندسان برق و الکترونیک به عنوان استاندارد به رسمیت شناختند. روند تکامل آن در ویرایش‌های مختلف آن نمود دارد. اولین راهنمای آن در سال ۱۹۹۶ توسط مؤسسه مدیریت پروژه منتشر شد. نوشتن این اسناد بر اساس کاغذ سفیدی که در سال ۱۹۸۳ به نام «اصول اخلاقی، استاندارد، کمیته اعتباربخشی گزارش نهایی» منتشر شد، بود. ویرایش دوم راهنمای پم باک در سال ۲۰۰۰ منتشر شد. در سال ۲۰۰۴ ویرایش سوم پم‌باک با تغییرات عمده‌ای نسبت به ویرایش قبل منتشر شد. ویرایش چهارم در سال ۲۰۰۸ منتشر شد. آخرین نسخه انگلیسی‌زبان راهنمای بم باک یعنی ویرایش پنجم در سال ۲۰۱۳ منتشر شد. مطابق برنامه‌ریزهای انجام شده مقرر است که ویرایش ششم در ماه‌های اول سال ۲۰۱۷ منتشر شود.

هدف

PMBOK طبق توضیح داده‌شده در راهنمای آن برای “زیرمجموعه‌ای از پیکره دانش مدیریت پروژه در نظر گرفته‌شده است. با کاربرد دانش، مهارت، ابزارها و فن‌های موجود در آن می‌توان شانس موفقیت بسیاری از پروژه‌ها را بهبود داد. راهنمای PMBOK اغلب به‌عنوان پشتیبانی برای تهیه گواهی‌های ارائه‌شده توسط «مؤسسه مدیریت پروژه» (مانند PMP و CAMP) استفاده می‌شود.

محتوای استاندارد PMBOK : 

این راهنما فرایند مبنا است، به این معنی که روند تکمیل کارها فرایند محور است. این شیوه با دیگر شیوه‌های مدیریتی استاندارد مانند ایزو ۹۰۰۰ و سی‌ام‌ام‌آی متعلق به مؤسسه مهندسی نرم‌افزار همسان است. فرایندها در طول یک پروژه با فازهای متفاوت آن همپوشانی و تعامل دارند. فرایندها در بخش‌های زیر توصیف می‌شوند.

ویرایش پنجم دستورالعمل‌هایی برای مدیریت پروژه‌های فردی و توضیح مفاهیم مربوط به مدیریت پروژه تهیه‌کرده است. این دستورالعمل همچنین چرخه حیات مدیریت پروژه و روندهای مرتبط با آن را توضیح می‌دهد. PMBOK به ۴۷ روند شناخته‌شده، ۵ گروه روندی پایه و ۱۰۰ محدوده دانش دسته‌بندی شده است.

گروه‌های فرایندی

گروه‌های فرایندی، فرایندهای PMBOK را بر اساس توالی مفهومی آن‌ها دسته‌بندی می‌کنند. در این استاندارد ۵ گروه فرایندی وجود دارد:

• گروه فرایندی آغازین، که برخی کارهای اولیه که برای شروع پروژه لازم هستند را انجام می‌دهد.
• گروه فرایندی برنامه‌ریزی، که برنامه‌ریزی پروژه را به عهده دارد.
• گروه فرایندی اجرا، که اجرای برنامه‌های پروژه را به عهده دارد.
• گروه فرایندی نظارت و کنترل، که مطابقت اجرا و برنامه را ارزیابی می‌کند.
• گروه فرایندی خاتمه، که برخی کارهای پایانی پروژه را انجام می‌دهد.

حوزه‌های دانش

دومین دسته‌بندی فرایندها بر اساس حوزه‌های دانش است. حوزه‌های دانش فرایندها را بر اساس نوع مهارتی که نیاز دارند تقسیم می‌کنند. حوزه‌های دانش پم‌باک نسخه پنجم به شرح زیر می‌باشد:

هرکدام از این ده محدوده دانش شامل فرآیندهایی است که برای انجام پروژه در نظم و انضباط برای دستیابی به مدیریت پروژه‌ای مؤثر، نیاز است. هرکدام از این فرایندها با دسته‌بندی دریکی از گروه‌های پنج‌گانه فرآیندی، منجر به ایجاد یک ساختار ماتریس می‌شود، به‌طوری‌که هر فرایند می‌تواند به یک محدوده دانش و گروه فرآیندی مرتبط شود.