آن چه می آموزید:

بسیاری از مدیران تصور می کنند که آنالیز تاخیرات پروژه فقط باید زمانی انجام شود که زمان قراردادی پروژه تمام شده است یا هنگامی که پیمانکار از نقطه سود خود خارج می شود شروع به ادعاهای مالی کرده و با روش های مختلف پروژه و کار را کند یا متوقف می کند تا بررسی های تاخیرات وادعاهای او صورت بپذیرد.

اولین توصیه ای که به دوستان دارم این است که یکی از اصلی ترین مسائلی که باید به صورت دوره ای و همیشگی در پروژه انجام بگیرد تا بتواند به مدیریت پروژه و بهبود شرایط کمک کند این است که آنالیز تاخیرات دوره ای نه جهت کلیم مالی بلکه جهت بررسی شرایط کارگاهی و شناسایی نقاط ضعف و بهبود وضعیت کارگاه انجام گیرد و بدون شک بر اساس تجربه های مختلفی که در این زمینه دارم بسیار در امر مدیریت و کنترل پروژه مفید واقع خواهد شد و بدون شک بعد از انجام برنامه ریزی در فاز کنترل پروژه مهم ترین اقدام و مناسب ترین فعالیت بهبودی پروژه خواهد بود.

پس بعد از این توضیح می توان گفت آنالیز تاخیرات به دو نوع خواهد بود:

1-آنالیز تاخیرات دوره ای کارگاهی

2-آنالیز تاخیرات کلی پروژه بعد از پایان مدت اولیه پیمان

در این آموزش شما را با کلیات آشنا خواهیم کرد و در پست های بعدی به طور کامل مراحل توضیح داده خواهد شد.

تاخیرات زمانی:

هر پروژه شامل شبکه‌ای از فعالیت‌هاست که برای انجام یک برنامه زمان‌بندی تعریف و تایید شده است که ممکن است در واقعیت اجرای فعالیت‌ها و برنامه اولیه به دلایل مختلف به موقع انجام نگردد و از لحاظ زمان اجرا دچار وقفه شود که در نهایت به افزایش زمان انجام پروژه منجر خواهد شد، به تفاضل بین زمان انجام فعالیت‌های یک پروژه طبق برنامه زمان‌بندی و آن‌چه در واقعیت رخ می‌دهد تاخیر گفته می‌شود.

زمان انجام فعالیت‌های پروژه در واقعیت – زمان انجام فعالیت‌های پروژه طبق برنامه = تاخیر

در جدول بالا می بینید لیستی از فعالیت های مربوط به ساخت یک فونداسیون است که تاریخ پایان های برنامه ای با تاریخ های پایان واقعی متفاوت است و در نهایت فونداسیون با اختلاف یازده روز نسبت به برنامه ساخته شده است. این اختلاف زمانی همان تاخیر از نوع زمان است که باید بررسی شده و دلایل آن مشخص گردد.

تاخیرات درصد پیشرفت:

توجه داشته باشید که یک پروژه وقتی از لحاظ زمانی دچار تاخیر شود بدون شک از لحاظ درصد پیشرفت نیز دچار تاخیر خواهد شد. چرا که محاسبه درصد پیشرفت یک پروژه در بازه زمان انجام می گیرد به عبارتی در هر یک از تاریخ های برنامه درصد پیشرفت خاصی باید حاصل شود تا برنامه به موقع انجام شود و در صورتی که در زمان انجام پروژه تاخیر ایجاد شود درصد پیشرفت آن نیز تاخیر پیدا خواهد کرد. برای درک این مورد باید منحنی پیشرفت (S Curve) پروژه را بررسی نمایید.

آنالیز تاخیرات چیست؟

اگر به هر دلیلی در یک پروژه تاخیر اتفاق افتد باید عوامل ایجاد کننده تاخیرها مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص شود که آیا این تاخیرات به علل غیرقابل کنترل ایجاد شده است یا به خاطر قصور و کوتاهی پیمانکار در انجام وظایف خودش این اتفاق افتاده است. به فرآیند بررسی علل تاخیر در یک پروژه و تجزیه و تحلیل و در نهایت کمی نمودن نتایج بررسی ها بر پایه مستندات و مدارک موجود و محکمه پسند آنالیز تاخیرات گفته می شود.

به طور کلی دو نوع تاخیر در پروژه ها وجود دارد:

1-تاخیرات مجاز: این تاخیرات شامل مواردی هستند که از طرف کارفرما یا نماینده قانونی وی (مشاور) در پروژه ایجاد می شوند و در صورتی که این نوع تاخیر توسط پیمانکار اثبات و مورد پذیرش کارفرما صورت گیرد کلیه هزینه های تحمیل شده به پیمانکار طبق فرمول های خاص محاسبه شده و به وی پرداخت می گردد.

2-تاخیرات غیرمجاز: در آنالیز تاخیرات پروژه این تاخیرات شامل مواردی هستند که به دلیل ضعف مدیریتی، فنی و به طور کلی بخاطر قصور و کوتاهی پیمانکار در پروژه ایجاد می شوند و در صورت اثبات شدن چنین تاخیراتی کارفرما می تواند طبق قرارداد جرایم و برخوردهای موردنظر را با پیمانکار داشته باشد.

نکته قابل توجه در زمینه آنالیز تاخیرات پروژه:

این است که گاهی ممکن است در یک بازه زمانی از پروژه به صورت همزمان کارفرما یا نماینده قانونی وی و پیمانکار به صورت همزمان سبب بروز تاخیراتی در پروژه شده باشند در این گونه شرایط تاخیر مجاز است یا غیرمجاز؟ جواب این است که این بستگی به شرایط دارد برای مثال پیمانکار می بایست یک فونداسیون مربوط به تجهیزی مانند پمپ را در تاریخ مشخصی انجام می داده است که به دلیل قصور پیمانکار این اتفاق نیفتاده است و تاخیر زمانی ایجاد کرده است اما کارفرما هم که قرار بوده است این تجهیز را تامین کند نتوانسته است این امر را محقق کند یعنی اگر فونداسیون ساخته هم شده بود به دلیل عدم تامین تجهیز موردنظر امکان نصب آن وجود نداشت. در این گونه مواقع به سه شکل ممکن است بین کارفرما و پیمانکار توافق صورت پذیرد:

الف: حق ادعای زمانی برای پیمانکار محاسبه می شود اما چون پیمانکار موفق به انجام آن فعالیت نشده است و حتی اگر تجهیز تامین شده بود امکان نصب وجود نداشت پس حق ادعای مالی در این زمینه از پیمانکار گرفته خواهد شد.

ب- ممکن است توافق شود که درصدی از تاخیرات برعهده کارفرما و درصدی برای پیمانکار در نظر گرفته شود یعنی پیمانکار می تواند بر اساس یک ضریب توافقی هم درصدی از تاخیر زمانی و هم درصدی از تاخیر مالی را تصاحب کند.